Reizen is ontspannend, vermoeiend, boeiend, inspirerend, verbazend, amusant; een leerproces. Contact met een andere cultuur en natuur biedt kansen op nieuwe zienswijze, door te kijken, te ervaren, te observeren, te communiceren. Het laatste is een verhaal apart. Communiceren is moeilijk, altijd. Een half woord leidt tot misverstanden ondanks de goede verstaander. De eenvoud kan meervoudig zijn.
Een e-mail van ver weg bericht een datum voor een afspraak. De volgende e-mail meldt dat het niet de juiste datum is, maar een andere. De derde e-mail meldt dat de andere datum niet de juiste is maar de eerste.
Vergaderingen vastleggen is moeilijk, maar daar helpt de techniek: de datumprikker. Op de mededeling – 11.000 km verder – dat er snel een telefonisch overleg moet komen voor een belangrijke beslissing antwoordt de datumprikker – techniek kent geen afstand – dat er geen meerderheid van de zeven deelnemers is te vinden. Een tweede poging resulteert in een uitstel van de belangrijke beslissing van vier weken, tenminste als er dan een meerheid aanwezig is. Inmiddels hadden de zeven elkaar wel ontmoet tijdens een ander overleg, maar dat weet de datumprikker niet. Vertrouwen op de techniek maakt onverschillig. Er is maar één manier.
Deze voorbeelden gaan inhoudelijk nergens over. Communicatie over inhoud is veel moeilijker, dichtbij of ver weg. Taal is één manier om te begrijpen. Een woord is een, begrijpen is twee.
De ontbijtkaart meldt: two eggs any style. De vraag om één gekookt ei resulteert in twee. De volgende keer wordt benadrukt dat het gaat om één ei voor één persoon; het resultaat verandert niet. Nederlanders, ook de ingeburgerde hetgeen het bewijs is, kunnen niet nalaten uit te leggen dat dit niet klopt en vooral waarom niet (niet besteld, te veel, verspilling, klant is koning etc.). Desnoods met handen en voeten zal duidelijk moeten worden dat de Nederlander het juiste voor en gelijk heeft. Verbazing bij de ander wordt niet gezien, verblind door het eigene. Verbazing over onnodige beledigingen. Gastvrijheid kenmerkt zich door gulheid en overvloed; moeilijke begrippen voor Nederlanders. Op een uiting van gastvrijheid is een reactie als ‘teveel, niet nodig, overbodig’, behalve voor Nederlanders, ongepast.
Reizen in ‘vreemde landen’ is een training in communicatie. Het leert dat het ene niet het enige is. Er zijn tenminste twee kanten, behalve voor Nederlanders: zij hebben één plank….
Een privé citytour kan, maar kost het dubbele van de reguliere. De reguliere tour is om 8.30 en 13.00. Ja de reguliere, dat kan ook privé en kost dan inderdaad de helft. Dus om 13.00 kan de reguliere ook privé? Ja. Inderdaad: er wachten 4 personen. De Nederlander, ook de ingeburgerde, opnieuw het bewijs, protesteert: dat is niet privé. Antwoord:?? Het resultaat is een citytour met vier in plaats van twee voor de helft van de prijs; één ticket voor twee, met excuses voor het ongemak en het misverstand. Een dubbele fooi wast de schaamte niet weg.
Wie verre reizen maakt kan veel verhalen; verhalen zijn woorden, die begrip veronderstellen. Er is veel te verhalen als er iets geleerd is. Wie verre reizen maakt kan veel leren. Nederlanders dienen eerst verplicht een inburgeringcursus te volgen alvorens op reis te gaan. Één les is voor de Nederlander niet genoeg; dat wordt een lang inburgeringproces of thuis blijven.
