Vijf jaar geleden riepen de jongeren van de Socialistische Partij op tot verzilvering. Men wilde zich positief tegenover ouderen opstellen; ouderen zijn niet ‘lastig en duur’. Integendeel, zij leveren een positieve bijdrage aan de toekomst van Nederland. Natuurlijk zijn er ook ‘probleemouderen’, namelijk zij die in een sociaal isolement zijn gekomen, maar gratis openbaar vervoer kan dat probleem gemakkelijk oplossen. Bovendien kunnen ze dan vaker naar de kleinkinderen om de ouders te ontlasten. Dus niks ‘probleemouderen’. Met zo een ‘visie’ is verhoging van de pensioenleeftijd niet alleen onnodig (ouderen met een aanvullend pensioen betalen toch gewoon belasting), maar uit den boze. Weg met het spook van de vergrijzing, welkom de zilveren mens. De SP zag de zilveren markt.
De term ‘verzilvering’ in plaats van vergrijzing is tien jaar eerder door een bankier ‘uitgevonden’, die in een spreekbeurt wees op het financieel potentieel van ‘onze bejaarden’. Hun haar was niet alleen zilvergrijs, de inhoud van hun portemonnee ook. Dat was in de tijd, dat de Nederlandse bejaardenzorg in bloei stond. Overal verzorgingstehuizen, groei in de verpleeghuissector en uitbreiding van de thuiszorg tot zorgkolossen. De jaarlijkse ‘ouderenmarkt’ werd gehouden in de RAI te Amsterdam en geopend in bijzijn van een minister of lid van het Koninklijk Huis. Ouderen waren een zilveren markt. De term ‘bonus’ was nog niet in zwang, maar de bejaardenindustrie had daar een eigen systematiek voor.
De ouderenmarkt zit in Nederland nu in de verdomhoek. Terwijl markt in de zorg de redding is volgens het Ministerie van Volksgezondheid en zijn schipperende dienaars, laten ouderen het af weten. Ze willen langer zelfstandig, nog steeds voor 65 jaar met pensioen, zorg op maat en kwaliteit van zorg, als ze die nodig hebben. De massale verzorgingstehuizen zijn niet meer in trek; verpleeghuizen proberen hun zaaltjes om te bouwen tot eenpersoonskamers. In de tijd, dat de verzilvering werd uitgevonden, deed een andere dienaar van het Ministerie van Volksgezondheid rondborstig de politieke belofte, dat iedere bewoner van een verpleeghuis binnen vijf jaar in een eenpersoonskamer zou wonen. Dat was een recht, al was het alleen maar vanwege haar privacy, maar bovenal een teken van kwaliteit van zorg. Die politieke belofte heeft zijn zilver glansrijk verloren. Wat te doen met de ouderen markt, met de bouwinfrastructuur, met de logistieke kennis, met het zorgmanagement, met de beschikbare technologische hulpmiddelen, nu de Nederlandse ouderen afhaken? Het antwoord ligt in de Nederlandse handelsgeest: exporteren!
Exporteren naar een groeimarkt; dé groeimarkt: China! Van 2-9 juni 2012 is er een “Economische Missie Ouderenzorg” georganiseerd in opdracht van …. jawel: Agentschap NL van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. De titel van de missie: “The silver market, een gouden kans voor Nederland.
De titel doet vermoeden dat er knollen voor citroenen worden verkocht: zilver brengen om goud te halen. Hier achterhaalde ouderenzorg elders te gelde maken; de VOC mentaliteit.
De zilveren markt in China is groot en begint vroeg. Waar Europa de pensioenleeftijd van 65 jaar verhoogt en daarmee de zilveren markt verkleint, begint voor het Agentschap NL de Chinese zilveren markt met 60 jaar. Dan hebben we het wel over 170 miljoen Chinezen en dat zijn er in 2020 – dus tegen de tijd dat de bejaardenondernemer voet aan de grond heeft – 250 miljoen; de halve Europese bevolking. Tel uit je winst.
Het Agentschap NL heeft het huiswerk gedaan: van de huidige zilveren Chinese generatie hebben er meer dan 32 miljoen 7 dagen en nachten per week zorg nodig. Het doet denken aan het Amsterdams bejaardenonderzoek in de jaren zeventig (vorige eeuw), dat uitkwam op heel veel zorgbehoeftige Amsterdamse bejaarden, die eigenlijk naar een bejaardentehuis moesten maar die zorg niet wilden! Het Agentschap NL weet ook, dat 5% (dus 1,6 miljoen) van de ouderen (60+) graag (!) in verzorgingstehuizen wonen. Dat zijn niet alleen oude mensen die zorg nodig hebben, zo leert onderzoek, maar ook oude mensen die niet te eten hebben of geen dak boven het hoofd, maar dat terzijde. De nood is evident groot: de wachtlijst voor een bed (!) in een luxe (!) bejaardenhuis in Sjanghai is gemiddeld 4 jaar, zo meldt het Agentschap. Iedere bejaardenondernemer kan uitrekenen dat daar zijn zilveren markt niet ligt, maar die van de begrafenisondernemer, als het inderdaad om zeer zorgbehoeftige ouderen gaat.
Er blijft iets vreemds met de cijfers van Economische Zaken. Er zijn 32 miljoen oude Chinezen, die dagelijks rondom de klok zorg nodig hebben en 5 % wil graag naar een verzorgingstehuis (Is dat verzorgingstehuis hetzelfde als een luxe bejaardentehuis? En krijgt men daar dan een bed?). Er zijn op dit moment in China meer dan 38.000 verzorgingshuizen met 2,7 miljoen bedden. Te veel bedden? Nee, volgens het agentschap zijn er 8,4 miljoen bedden nodig! Voor wie en waarom blijft de vraag, maar het lijkt een gouden kans.
Tijdens een internationaal gerontologisch congres in China enkele jaren geleden werd gemeld dat de meeste ouderen in China met kinderen of familie wonen; 23% woont op zichzelf. De Chinese overheid – zich bewust van de gevolgen van het één kind beleid met de veroudering van de samenleving – heeft een aantal wetten ingevoerd die familiale zorgplicht (een belangrijk onderdeel van de Chinese cultuur) verder versterkt en zet in het verlengde daarvan in op thuiszorg. Verzorging voor kwetsbare ouderen zal zeker een onderwerp voor beleid zijn in China (evenals in India), maar de vraag is of China op een achterhaald Nederlands model zit te wachten, dat niet past in de Chinese cultuur. Voor de handelaar blijft het het proberen waard.
Nederland wil een van de leidende landen in de wereld worden als het om technologie, wetenschap en innovatie gaat. Een nobel streven, dat in een groeimarkt als China extra kansen biedt. Het is dus interessant kennis te kunnen nemen van de innovatieve producten, die het Ministerie van Innovatie gaat leveren. Het blijkt te gaan om producten “die bij ons gemeengoed zijn zoals rollators, toilet- en douchestoelen, alarmapparatuur, speciale tandenborstels e.d. De technologie en innovatie spatten van de producten af. Want ja, in China loopt men nog achter. Ze hebben bijna niets (!) weet Economische Zaken: “de voorzieningen, faciliteiten en productassortimenten voor ouderen zijn beperkt tot voornamelijk rolstoelen, wandelstokken, lenzen en therapeutische producten”. Geen verkeerd assortiment (stimuleert beweging, meedoen en genezing) zou menig geriater en specialist ouderengeneeskunde denken. Maar nee, de relevante producten (de rollators en speciale tandenborstels dus), service en kennis uit het westen zijn “zeer welkom”, meldt het Agentschap aan de geïnteresseerde handelaar.
Een bezoek aan de zilveren markt kost € 950 en levert bezoeken aan “luxe shopping malls, grote apotheken en supermarkten om een idee te krijgen over het verkopen van de hulpmiddelen voor de ouderen”. Ook een project kleinschalig wonen, dat in NL inmiddels ter discussie staat, maar in China een succes is staat op het programma evenals een bezoek aan de 13e Sjanghai International Exhibition on Rehabilitation Nursing & Healthcare products for Aged and Disables: Rehabilitation China op 7 juni. Tussendoor zijn er gesprekken met geïnteresseerde Chinese investeerders, grote investeerders!
U hebt dan nog niet gegeten, kunt nog nergens slapen en bent nog thuis. Advies: thuis blijven. Uw zilveren markt ligt om de hoek.
