Het blijft hommeles met de EU. EU burgers blijven sceptisch over de zegeningen die de EU heeft gebracht, zo blijkt bij elke omvraag. Natuurlijk vinden EU coryfeeën als Schulz en Verhofstadt euroscepsis geen oplossing, maar de burgers denken er het hunne van. Ja, de EU burgers maken zich – zowel voor de EU als voor hun eigen land – zorgen vanwege de economische situatie en de kans op werkeloosheid. Is dat het resultaat van vrij verkeer, vraagt die burger zich af.
Het negatief beeld heeft de EU neemt toe. Er zijn nu evenveel EU burgers met een negatief beeld als met een positief beeld: beide 30%. In 2006 had 50% een positief en 15% een negatief beeld. Nu heeft een derde van de EU burgers nog vertrouwen in de EU en zijn instituties. In 2006 was dat de helft. Die cijfers en uitslagen van Europese verkiezingen laten geen twijfel: de EU heeft een ernstig probleem.
De zegeningen, die de EU met zich mee zou brengen, met name het vrij verkeer van mensen, zijn in het verleden breed uitgemeten. Menig EU burger heeft daar ook zijn voordeel mee gedaan. Maar toch! Is de crisis van enkele jaren geleden niet mede toe te schrijven aan dat vrije (geld)verkeer? Komt de oorlog in de Oekraïne niet mede door de expansiedrift van de EU? En blijkt niet telkens opnieuw dat de verdeeldheid binnen de EU staten een helder en consistent in de weg staan? Zijn het niet de EU staten (en niet zozeer de burgers) die EU regels omzeilen? Is de EU het probleem?
Immers, vrije verkeer van mensen geldt niet voor iedereen en niet overal. Niet voor ‘illegalen’ (vluchteling of gelukszoeker), wel voor ‘kapitaal’ ook al riekt dat illegaal. De vele tolsystemen en tolroutes binnen de EU belemmeren vrij verkeer. Een reis via EU landen van Nederland naar Kroatië eist 5 tolstops, van Nederland naar Roemenië 3.
Ieder lidstaat is vrij wapens te leveren aan de ‘schurkenstaten’, die niet op een zwarte lijst staan. En als ze wel op de zwarte lijst staan lappen EU-landen (vooral de grote landen) de sancties die daarop staan aan hun laars, zo vertellen Nederlandse parlementariërs.
Dus klinkt de roep (weer) om (nog) meer regels, maar helpt dat om geheime leveringen aan te pakken? Regels belemmeren juist het beloofde vrije verkeer. De Nederlandse handelsgeest wordt erdoor belemmerd.
De belastingsregels worden aangescherpt om ‘belastingontwijking’ – zoals het eufemistisch heet – te verhinderen. Er zijn ‘belastingparadijzen’ binnen de EU en geheime afspraken met bedrijven tonen de wens tot ‘autonomie’ van de EU-staten als het om kapitaal gaat. Lidstaten werken niet samen als het om geld gaat zo bleek recentelijk weer in Brussel en sjoemelen met EU regels.
Kijk naar de CO2 uitstoot regelingen die de Europese Commissie heeft voorgesteld met als einddoel in 2020: 20% minder uitstoot dan in 1990. De Commissie heeft er het volste vertouwen in dat dit wordt gehaald, maar de lidstaten denken daar iets anders over. En de EU burgers geloven het gewoon niet.
Het vertrouwen in de EU moet terug roepen de bestuurders. De ‘ongelijkheden’ moeten krachtig worden aangepakt, maar door wie en hoe wordt dat gehandhaafd? Wil en kan de EU dat wel?
Hoe komen ‘illegalen’ tot in Calais en Londen als ze in Italië en Griekenland over de grens gaan? Dank zij het vrije verkeer van de misdaad en ze mijden de tolwegen.
Ja, de belastingontwijking wordt straks krachtig aangepakt met uitwisseling van gegevens over rente, dividenden en verkoop van financiële activa. Saldo-informatie wordt automatisch gedeeld (in 2017 dus er is nog tijd voor profijt).
Moet de voorzitter van de Europese Commissie, die als baas van Luxemburg zeer lucratieve belastingontwijkingregels overeenkwam met bedrijven, nu de EU belastingregels invoeren en controleren? En hoe heet de nieuwe regel: antimisbruikbepaling! Eerst worden regels gemaakt die misbruik mogelijk maken en vervolgens worden er weer regels gemaakt om het mogelijke misbruik aan te pakken. Waarom niet de regels vanaf het begin ‘misbruik proof’ maken? Of zijn ze dat juist?
Begrijpelijk dat EU burgers steeds minder vertouwen hebben in de EU. Ze zijn het beu. EU-scepsis is dan wel geen oplossing, maar de bereidheid om mee te doen aan EU projecten neemt af bij burgers en nationale beleidsmakers. ‘Brussel’ heeft inmiddels te veel regels en kan ‘oneigenlijk gebruik’ en ‘ontwijkinggedrag’ niet voorkomen. De regels, waaraan EU projecten moeten voldoen, overtreffen het inhoudelijke werk. Er gaat steeds meer geld naar regels en steeds minder naar de inhoud. Het is te zien aan de gebouwen in Brussel waar al die regels gemaakt, bewaakt en bewaard worden. Wat is van de EU gelden te zien in de EU-landen? Alleen grote borden in de lidstaten verraden waar EU geld is verdwenen: de EU-rotondes, de EU bureaus met EU-ontvangsten. De burger in de individuele EU-landen wordt hiermee niet geholpen. Evenmin stimuleert het investeringen in eigen problemen. Dus zoeken bestuurders op nationaal niveau naar meer geld door de mazen van de EU regels. Ook zij worden bEU.
Ambivalentie van politici en bestuurders inzake de EU zal het vertrouwen in één Europa verder doen slinken. De Europese burger ziet de ambivalentie en de negatieve gevolgen: bureaucratie, overregulering, ‘ontwijking’ en desintegratie. Wat is er over van de idealen van de Europese Gemeenschap? Een visie op de toekomst van de EU, op de stip aan de horizon ontbreekt. Het gaat om de keuze: geen EU of Verenigde Staten van Europa? EU-burgers vragen de bestuurders de knoop door te hakken. Doen die dan niet dan zijn ze het beu.
