De verdamping van bejaarden

Het schijnt iets aparts te zijn: oud worden. Erg is: oud zijn. Ouderen zijn een last, erger nog een plaag. Benamingen moeten worden aangepast om de ernst van de plaag te maskeren en paniek te voorkomen. Oude mensen heetten vroeger bejaarden; als een oude wijn: gerijpt, met karakter, vol van smaak. Bejaard werd een scheldwoord; bejaardenbeleid werd ‘ouderenbeleid’ al kwam daar ook niets van terecht. Vergrijzing van de samenleving moest verzilvering worden. En bejaarden zijn gepimpt tot senioren, want de ondernemers gaan er zich mee bemoeien. En wat voor ondernemers: zorgondernemers, woningverhuurondernemers, de maatschappelijke ondernemersgroep. Zij, die enkele jaren geleden hebben moeten leren – gedwongen door de ‘Nederlandse volksvertegenwoordiging’ – wat ondernemen is. En oud geleerd is direct gedaan. Er is werk aan de winkel.

Waar gaat het om? Om een omslag in het denken over de wijze waarop we met oude mensen omgaan. Wie weet, hoe er wordt gedacht over de wijze, waarop wij met oude mensen omgaan? Niemand. Dat blijkt, want  de ondernemersbazen zullen vanuit hun expertise (!) “een statement geven over de wijze waarop zij zouden willen en kunnen omgaan met de huidige en toekomstige seniors (lees oude mensen) zo dat het probleem wordt opgelost.” Wat het probleem is wordt niet duidelijk, maar de oplossing is gelukkig helder: meer “seniors aan de slag te krijgen”. En dat kan niet zonder een omslag in het denken. Het is een illusie te denken dat het anders zou kunnen. En u kunt daar bij zijn: op 19 november 2008 Sociëteit de Witte (de Grijze gepimpt?) Den Haag. Een ‘zwarte dag’.
Een grote dag: Nederland bejaarden vrijKomt allen de verdwijn truc zien. Met pensioen gaan op 65 jarige leeftijd? Belachelijk. De blik moet anders: Blik op Werk. Een professor (zelf gelukkig met emeritaat) heeft uitgerekend dat de gemiddelde werknemer (zou dat de professor zijn?) tot het 73e jaar kan blijven functioneren in het arbeidsproces. De slagzin is: doorwerken maakt ons beter! Een andere professor (ook met emeritaat; ze hebben de tijd) rekent uit, dat nogal wat ‘gemiddelde werknemers’ dood gaan vóór ze met pensioen kunnen en nog meer voor die datum chronisch ziektes en beperkingen hebben. Laat doorwerken behalve de zieken beter worden ook de doden opstaan?

Dat de gewone bejaarde, pardon oudere, pardon senior verdwijnt is een wereldwijd probleem. Vooraanstaande ouderendenkers menen dat zij (de bejaarden) niet meer als ‘bijzonder of anders’ behandeld kunnen worden. Net als iedereen: als nieuwe wijn, maar helaas in oude zakken. Ouderen zijn even onervaren als anderen, even vitaal en hebben reserves. Het gaat om kapitaal. Nee niet dat kapitaal. Om menselijk kapitaal. Maar het mechanisme werkt hetzelfde: we zien dit enorme menselijk kapitaal (“seniors”) verdampen. Het is crisis en dat wordt dus oppassen: de staat gaat ingrijpen. Niet Bos maar Donner wordt de nieuwe bankier van het menselijk kapitaal zo zal op 19 november blijken. De sleutel van de kluis is ‘seniorsbeleid’. Een mens van 70 jaar is vitaal en vol reserves. Moet meedoen, anders …..?

In Nederland heef de ‘Nederlandse volksvertegenwoordiging’ uitvoerig gediscussieerd over dit onderwerp, dat eigenlijk geen discussie meer mag zijn zo stellen de voorbereiders van de grote verdwijn show: de senior moet maatschappelijk participeren in kennisuitwisseling en arbeid. De ‘Nederlandse volksvertegenwoordiging’ heeft veelal niets beters te doen dan discussiëren over onderwerpen, waarover discussie overbodig is. Wat is wijsheid vandaag de dag? Enkele jaren geleden was dat marktwerking in de zorg. Nu komen de nieuwe ondernemers vertellen, dat oudere mensen niet te zorglastig mogen zijn, want dan werkt de markt niet. En ‘werk maakt beter’, zegt een professor. Waar doet dat aan denken….

Bejaarde medeburgers, ga op 19 november 2008 niet de deur uit en daarna ook niet meer. De nieuwe ondernemers staan klaar om u vertellen wat u wel kunt en niet mag. U komt niet aan het woord en niet meer terug. U verdampt. Uw geld is u al voorgegaan.

Author: Wim van den Heuvel

W.J.A. (Wim) van den Heuvel is born in Nuenen, the Netherlands. He is professor emeritus of the University of Groningen and of Maastricht University, the Netherlands, but still works as advisor/consultant/researcher. After Grammar School (Dutch: ‘Gymnasium’), he got his masters in Sociology and his PhD (thesis on ‘Adjustment in Nursing Homes’) at Radboud University Nijmegen. After assistant Professor at the Institute of Social Medicine, and of the Gerontology Centre, Radboud University Nijmegen (1969-1975) he was pointed as Director of the Institute of Social Oncology (Dutch Cancer Society, KWF), Amsterdam (1976 -1980). In 1979 Queen Juliana appointed him as Professor of medical sociology, University of Groningen, Faculty of Social Sciences and Faculty of Medicine. In 1989 he also became Scientific Director of the Northern Centre for Health and Research University of Groningen. In the period 2000-2005 he was working as Professor in Rehabilitation and Handicap Maastricht University, Maastricht, also acting as Director General Institute for Rehabilitation Research and as Scientific Director of Research school of Primary Health Care Research (CaRe), Maastricht University. He was visiting professor at Syracuse University USA (1975), the University of Vienna, Austria (1997) and Titu Maiorescu University, Bucharest, Romania (2008). Besides visiting professorships he made study tours to Brazil, Australia, China, Cuba, India, New-Zealand and USA. During his professorship he supervised successfully 61 PhD students. He was project leader of various international research and development projects (financed by EU or the Dutch Ministry of Foreign Affairs), including subjects like developments of primary health care, palliative care, home care for the aged, primary health care, care for specific diagnosis like cancer, rheumatoid arthritis, and spina bifida. These projects included researchers and practitioners from Belgium, Croatia, Czech Republic, France, Germany, Greece, Ireland, Italy, Norway, Poland, Romania, Slovenia, Slovakia, Sweden, Switzerland, and United Kingdom. He received various rewards, including Academy Medal University PJ Safarit, Kosice, Slovakia, Honorary member of Romania Society of Family Medicine/General Practice, Romania, Honorary member of the European Society of Health and Medical Sociology, Honorary member Academy of Medical Sciences, Romania, Academy Medal University of Groningen, The Netherlands, Officer in Royal Order Oranje Nassau, The Netherlands, Siglium University of Krakow. He chaired – and still chairs - various national and international committees all related to scientific research in health care and gerontology.

Leave a Reply

Your email address will not be published.


Required