Zorgen om een nieuw tijdperk

Een nieuw tijdperk is aangebroken, zegt men. Zeker is er gisteren geschiedenis geschreven. Maar een nieuw tijdperk? Zeker, het is tijd voor een andere visie, voor andere oplossingen en voor andere prioriteiten. De grote vraagstukken blijven: gelijkheid, solidariteit, vrede en veiligheid (onzekere veiligheid zegt de WRR), gevolgd door actuele knelpunten zoals milieu (al zo lang), Midden-Oosten (wanneer niet?), bankcrisis en recessie. Dat zijn evenzoveel redenen om zich zorgen te maken en tehopen op een nieuw tijdperk. Met het wachten op het nieuwe tijdperk dreigen nog meer ‘kleine’ vraagstukken in vergetelheid te raken, dat wil zeggen naar de toekomst verschoven te worden. Dat is reden zich zorgen te maken om een nieuw tijdperk; zorg om de toekomst. Welke prioriteiten stelt de toekomst? Een lastige vraag.

De toekomst bestaat, maar kan niet worden gekend. Wel wordt op wetenschappelijke en pseudo-wetenschappelijke wijze gepoogd de toekomst te kennen, maar veel zoden zet dat tot nu niet aan de dijk (en dijken brengen ook geen zekerheden). Zekerheden uit (zogenaamde) wetenschappen als economie, waterhuishoudkunde en geneeskunde blijken telkens gelogenstraft. Dat de toekomst onzeker is blijkt telkens een hard gegeven. Wat is dan de grond voor zorg? Inderdaad, onzekerheid, kwetsbaarheid; of preciezer de angst daarvoor. Maar dat is het kenmerk van leven: kwetsbaarheid en dus onzekerheid. Geboren worden: altijd ongevraagd en risicovol. Dood gaan: veelal ongewild en een zekerheid. Op de dood kun je rekenen; figuurlijk. Letterlijk is de dood in de meeste gevallen onberekenbaar. Het kwetsbare, onzekere leven eindigt met een zekerheid. Het einde van de toekomst is zeker voor ieder mens. Geen reden voor angst; er is zekerheid op het eind.

De weg tussen geboorte en dood wordt als het belangrijkste gezien. Een weg waarop een mens zijn kwetsbaarheid gedwongen etaleert. Dat heeft ook iets uitdagend. Maar daar wordt niet bij stil gestaan. Er is werk aan de winkel. Ongevraagd moet ieder nieuw mens aan de slag en meestal automatisch – zo niet dan komt er snel hulp – gaat men. De talenten moeten worden benut voor gelovigen, de buit binnengehaald voor materialisten. Realisatie van zekerheid (in het oude tijdperk vertaald in welvaart en bezit) is heilig en mag dus tot iedere prijs, ook al kost het gelijkheid en vrede en gaat het ten koste van rechtvaardigheid. Er zijn landen die ervan en ervoor leven. Er zijn bedrijven die er verlies mee maken: ontzorgen. Alles is verzekerbaar. Door te ontzorgen lijkt de toekomst binnen handbereik. Maar aan het einde van de geleefde levensloop blijkt de hand leeg.

Misschien ontstaat er een nieuw tijdperk als begonnen wordt met acceptatie van onzekerheid én het prioriteit geven aan kwetsbaarheid. Het gaat dan over ‘kleine’ vraagstukken, wier vergetelheid dreigt, vanwege de ‘grote’. Die kleine vraagstukken liggen in handen van kleine, gewone mensen en baren hen zorgen.
Zij maken zich zorgen; dat is één. Zij willen ondersteuning, advies, zorg krijgen; dat is iets anders. Maar de zorgen moeten worden weggenomen, zo denkt de markt. Geen zorgen voor de toekomst. Zorgen voor de toekomst is iets anders dan zorgen voor iemand. Het laatste is verzorgen; het eerste is bezorgen, iets afleveren. Zorg voor de toekomst is een bewijs van afstandelijk leiderschap. Niemand kan een toekomst bezorgen en al helemaal geen zorgeloze toekomst. De toekomst komt met al zijn onzekerheden. Uitdagend.
Oplossingen zijn niet het bezorgen van hulp, steun, troost, maar het zorgen voor hulp, steun, troost én indien nodig het verzorgen van ongemak vanwege het gebrek aan hulp en steun. Een oplossing voor een nieuw tijdperk. Nu geldt nog: meedoen, produceren, niemand aan de kant (of wordt bedoeld: iedereen aan de kant, ik kom eraan?). Maar als een persoon niet mee kan doen, wat dan? Pech gehad? Ja, alle mensen krijgen die pech; een zekerheid. Dus meedoen is niet de oplossing. Waarom niet terug naar oude slogans ‘wat kan ik voor u doen’? Kan ik voor iets zorgen? Ik maak mij zorgen! Geen ontzorgen, maar zorgen en verzorgen. Een nieuw tijdperk met de gewone onzekerheden. Er wordt voor gezorgd.

Author: Wim van den Heuvel

W.J.A. (Wim) van den Heuvel is born in Nuenen, the Netherlands. He is professor emeritus of the University of Groningen and of Maastricht University, the Netherlands, but still works as advisor/consultant/researcher. After Grammar School (Dutch: ‘Gymnasium’), he got his masters in Sociology and his PhD (thesis on ‘Adjustment in Nursing Homes’) at Radboud University Nijmegen. After assistant Professor at the Institute of Social Medicine, and of the Gerontology Centre, Radboud University Nijmegen (1969-1975) he was pointed as Director of the Institute of Social Oncology (Dutch Cancer Society, KWF), Amsterdam (1976 -1980). In 1979 Queen Juliana appointed him as Professor of medical sociology, University of Groningen, Faculty of Social Sciences and Faculty of Medicine. In 1989 he also became Scientific Director of the Northern Centre for Health and Research University of Groningen. In the period 2000-2005 he was working as Professor in Rehabilitation and Handicap Maastricht University, Maastricht, also acting as Director General Institute for Rehabilitation Research and as Scientific Director of Research school of Primary Health Care Research (CaRe), Maastricht University. He was visiting professor at Syracuse University USA (1975), the University of Vienna, Austria (1997) and Titu Maiorescu University, Bucharest, Romania (2008). Besides visiting professorships he made study tours to Brazil, Australia, China, Cuba, India, New-Zealand and USA. During his professorship he supervised successfully 61 PhD students. He was project leader of various international research and development projects (financed by EU or the Dutch Ministry of Foreign Affairs), including subjects like developments of primary health care, palliative care, home care for the aged, primary health care, care for specific diagnosis like cancer, rheumatoid arthritis, and spina bifida. These projects included researchers and practitioners from Belgium, Croatia, Czech Republic, France, Germany, Greece, Ireland, Italy, Norway, Poland, Romania, Slovenia, Slovakia, Sweden, Switzerland, and United Kingdom. He received various rewards, including Academy Medal University PJ Safarit, Kosice, Slovakia, Honorary member of Romania Society of Family Medicine/General Practice, Romania, Honorary member of the European Society of Health and Medical Sociology, Honorary member Academy of Medical Sciences, Romania, Academy Medal University of Groningen, The Netherlands, Officer in Royal Order Oranje Nassau, The Netherlands, Siglium University of Krakow. He chaired – and still chairs - various national and international committees all related to scientific research in health care and gerontology.

Leave a Reply

Your email address will not be published.


Required