In september 2021 schreef Sanne Bloemink in ‘Afscheid van Newton’ over de noodzaak van een nieuwe kijk op onze omgeving. Het grootste deel van de menselijke geschiedenis kenmerkt zich door een perspectief waarin werkelijkheid en natuur niet van elkaar te onderscheiden zijn. Dat inzicht lijkt actueel, gezien de gevolgen van de opwarming van de aarde. Een andere kijk is dat de werkelijkheid zich niets gelegen laat liggen aan natuur, geloof, wetten of afspraken, zoals blijkt uit het geloof (of was het slechts hoop), dat oorlog in Europa na WOII niet tot de mogelijkheden behoorde. Dat geloof maakt twee dingen duidelijk: bekrompenheid en blindheid. Bekrompenheid toont zich in ‘oorlog in Europa’ (de rest van de wereld telt niet) en blindheid in het niet (willen) zien van signalen, die op iets anders wijzen. De noodzaak van een nieuwe kijk op de samenleving en de omgeving is daarmee (hopelijk) nog duidelijker geworden. Daarbij is het meer dan verontrustend, dat leren van het verleden niet meer op de agenda staat.
De aanval op de Oekraïne (van voorbereiding tot uitvoering) is een kopie van de aanval op Chili in 1973. Waar het toen de USA was, is het nu de USSR. Intussen schrijft Harari, dat ‘geen oorlog meer’ de grootste politieke prestatie is en die prestatie zou te niet worden gedaan door de oorlog in de Ukraine. Harari vergeet blijkbaar, dat oorlog nooit weg is geweest. De onderliggende vraag voor Harari is: kunnen mensen hun gedrag veranderen of herhaalt de geschiedenis zich eindeloos? Het antwoord op de twee vragen is m.i. het volgende. 1. Mensen kunnen hun gedrag veranderen. Maar dat gaat veelal met moeite en zodra de kans zich voordoet vervallen ze in oude gewoontes (zie carnaval na twee jaar corona). 2. De geschiedenis blijft zich herhalen, zoals ook nu weer blijkt. De ‘Westerse beschaving’ wordt geraakt, omdat de wet van de ‘sterkste’ nog altijd geldt. Harari stelt dat zij, die niet geloven in de wet van de jungle (sterkste) hun bestaan in de waagschaal stellen. Is dit bepalend voor de toekomst?
Een les van de geschiedenis zou moeten zijn hoe de ‘sterkste’ tijdig een halt toe te roepen, opdat deze wet zich niet eeuwig herhaalt. In 1973 werd de wet van de sterkste voor de wereld zichtbaar in Chili: de USA tegen Allende, die op 11 september de dood verkoos boven overgave. De dood van Allende was het slotstuk van een operatie, die de USA in 1969 startte in het Pentagon, in overleg met generaals uit Chili (zie: G. G. Marquez. Chili: hoe het gebeurde). Dezelfde strategie volgt Rusland nu; de aanloop van het conflict van de USSR met Zelenski lijkt een kopie van wat de USA deed tussen 1969 en 1973: zorg voor verdeeldheid in het betreffende land en kondig militaire oefeningen aan in de buurt. Zorg tegelijkertijd, dat in het ‘sterke land’ de elite het ‘probleem’ in stilte steunt. En – de laatste test – zorg tussen een plan, dat wazig zichtbaar wordt, en de ‘inval’ voor (nep)incidenten, waaruit de opstelling van andere partijen (UN, NATO, EU, buurlanden) valt af te lezen. In het geval van de Ukraine was de moeiteloze annexatie van de Krim de groene vlag voor de ‘militaire oefeningen’ bij de Ukraine grens, zoals Alexander Gabuev aangeeft. En het waarom van die oefeningen bleef onbeantwoord.
Kies vervolgens, de meest geschikte datum voor de uitvoering van zo een plan en aanval. Voor het ‘beschaafde westen’ zou carnaval zijn een goede keuze zijn: carnem levare. In de Ukraine is er geen tijd voor hossen; het is vluchten of vechten. De Ukraïners vluchten en vechten; een gevecht tegen vladimir (= ‘grote/vermaarde macht’). Het ‘beschaafde’ westen viert carnaval.